Ελληνικά
ENGLISH
1. ΝΕΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΠΕΡΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Σε συνέχεια της δημοσίευσης του Ν. 5218/2025 (ΦΕΚ Α’ 125/14/07/2025) εισάγονται τροποποιήσεις άρθρων του Ν.4412/2016 τους όρους των οποίων οι αναθέτουσες αρχές και δικαιούχοι του ΕΠ ΨΗΜΕΤ καλούνται να ενσωματώσουν στα τεύχη διακηρύξεων. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 80 του ν. 5218/2025, η ισχύς των διατάξεων του νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 14/7/2025, εκτός των διατάξεων του άρθρων 11 έως 18 και 20, η ισχύς των οποίων εκκινεί από 1/10/2025. Συνεπώς οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να επικαιροποιούν τις διακηρύξεις των διαδικασιών που εκκινούν σύμφωνα με τα άρθρα 61 και 120 του ν. 4412/2016, μετά τις ως άνω ημερομηνίες.
Δείτε την πλήρη ενημερωτική εγκύκλιο 7195/01.08.2025 (ΑΔΑ: 6ΖΗΝΟΞΤΒ-1ΥΔ) της ΕΑΔΗΣΥ που πρέπει να ληφθεί υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές εδώ.
Ως ιδιαίτερα κρίσιμα, χωρίς να υποτιμάται η κρισιμότητα του συνόλου των τροποποιήσεων που τυχόν αφορούν κατά περίπτωση την εκάστοτε αναθέτουσα αρχή, κρίνονται τα σημεία:
1) Άρθρο 17 ν. 5218/2025 – Κατάργηση δυνατότητας κατακύρωσης μικρότερης ή μεγαλύτερης ποσότητας.
Καταργείται η πρόβλεψη του άρθρου 105 παρ. 1 του ν. 4412/2016 περί δυνατότητας των αναθετουσών αρχών να κατακυρώνουν μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες αγαθών ή υπηρεσιών σε ποσοστό έως 20%, σε σχέση με αυτές που αναφέρονται ρητά στα έγγραφα της σύμβασης.
Κατά συνέπεια οι Αναθέτουσες Αρχές οφείλουν να προσαρμόσουν τον όρο 3.2 των τευχών διακηρύξεων, απαλείφοντας τη σχετική δυνατότητα, εφόσον οι σχετικές διαδικασίες ανάθεσης εκκινήσουν μετά την 1/10/2025.
2) Άρθρο 18 ν. 5218/2025 – Τροποποίηση περ. ιστ. παρ. 3 άρθρου 76 ν. 4727/2020.
Ορίζεται σε συνδυασμό με την παρ. 2 του άρθρου 80 του ν. 5218/2025 ότι για διαδικασίες ανάθεσης που εκκινούν από 1/10/2025, στο πρόγραμμα Διαύγεια θα αναρτάται η διακήρυξη του διαγωνισμού και όχι η προκήρυξη όπως ορίζεται μέχρι σήμερα. Οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να προσαρμόσουν ανάλογα τον όρο 1.6 Β του τεύχος της διακήρυξης.
Σε περίπτωση που έχει παρασχεθεί σύμφωνη γνώμη για τεύχη διακήρυξης για τα οποία δεν έχει ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία, και για τα οποία απαιτούνται τροποποιήσεις λόγω της νέας νομοθεσίας, οι αναθέτουσες αρχές προβαίνουν στις τροποποιήσεις αυτές σύμφωνα με τα οριζόμενα, ενημερώνοντας την ΕΥΔ ΠΨΗΜΕΤ και τον αρμόδιο χειριστή της κάθε Πράξης, χωρίς να απαιτείται νέα προέγκριση του τεύχους διακήρυξης.
2. ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Πέραν των ανωτέρω, αφενός μεν για διαχειριστικούς λόγους, αφετέρου δε για λόγους επιτάχυνσης της υλοποίησης των έργων και απορρόφησης των κοινοτικών πόρων, σημειώνονται τα εξής:
- Κατά την ένταξη των Πράξεων στο ΕΠ ΨΗΜΕΤ, αξιολογείται και προεγκρίνεται και το τεύχος διακήρυξης του βασικού υποέργου της κάθε Πράξης.
- Με την έκδοση της Απόφασης ένταξης μιας Πράξης, ο δικαιούχος οφείλει να προχωρήσει άμεσα στην δημοσίευση του διαγωνισμού με το τεύχος που έχει προεγκριθεί.
- Καθυστέρηση δημοσίευσης του διαγωνισμού για διάστημα που θα υπερβαίνει τους 3 μήνες από την ημερομηνία ένταξης δύναται να οδηγήσει σε επιτήρηση της Πράξης και στην τελική απένταξη της. Η έλλειψη διαθέσιμων συγχρηματοδοτούμενων πόρων απαιτεί την άμεση ενεργοποίηση των Πράξεων και των διαγωνιστικών διαδικασιών, ειδάλλως η ΕΥΔ ΨΗΜΕΤ διατηρεί το δικαίωμα να ακυρώσει τη χρηματοδότηση Πράξεων με σημαντική καθυστέρηση με την ανάκληση της ένταξης τους και να ανακατευθύνει τους χρηματοδοτικούς πόρους σε άλλα ώριμα έργα.
- Οι δικαιούχοι οφείλουν να ενημερώνουν τεκμηριωμένα για τυχόν καθυστερήσεις που έχουν προκύψει και οι οποίες οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες και δεν αφορούν σε θέματα αρμοδιότητας τους.
3. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΚΗΡΥΞΕΩΝ/ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ/ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
Όσον αφορά στις διαγωνιστικές διαδικασίες σημειώνονται τα εξής:
- Οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να συμμορφώνονται με τις υποδείξεις που η ΕΥΔ ΠΨΗΜΕΤ και τα αρμόδια στελέχη της/χειριστές των Πράξεων ζητούν κατά την διαδικασία ελέγχου των τευχών διακήρυξης. Ιδιαιτέρως δε με τις συστάσεις και υποδείξεις που αφορούν στην ανάπτυξη ανταγωνισμού, στοιχείο που αποτελεί κρίσιμο σημείο ελέγχου τόσο από τις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές όσο και από τα εθνικά και κοινοτικά όργανα ελέγχου. Τα σημεία που αφορούν στην ανάπτυξη ανταγωνισμού, πιθανές τεχνικές, οικονομικές και λοιπές απαιτήσεις που δυνητικά λειτουργούν περιοριστικά, θα κρίνονται με ιδιαίτερη αυστηρότητα και θα απαιτείται η άμεση συμμόρφωση των αναθετουσών αρχών και εφόσον δεν υπάρχει συμμόρφωση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος θα υπάρχει απόρριψη του τεύχους διακήρυξης.
- Επισημαίνεται ιδιαίτερα, ότι η έλλειψη ανταγωνισμού στις διαγωνιστικές διαδικασίες (ένας υποψήφιος ανάδοχος ή μια έγκυρη οικονομική προσφορά) σε συνδυασμό με πολύ χαμηλά ποσοστά εκπτώσεων, αποτελούν στοιχείο διερεύνησης σε ελέγχους και υπό συνθήκες αποτελούν ένδειξη κινδύνου απάτης
- Κατά τη διαγωνιστική διαδικασία παρατηρούνται σφάλματα από τις αναθέτουσες αρχές που αφορούν, και δεν περιορίζονται, στα εξής θέματα:
- Αποφάσεις σύστασης των επιτροπών αξιολόγησης (πχ. Μη ανάρτηση στη Διαύγεια κλπ.)
- Ελλείψεις στους κανόνες δημοσιότητας
- Μη τεκμηριωμένα επαρκώς πρακτικά αξιολόγησης
- Απουσία τεκμηρίωσης περί μη σύγκρουσης συμφερόντων των μελών των επιτροπών αλλά και όσων εμπλέκονται στη διαγωνιστική διαδικασία
- Απορρίψεις υποψηφίων χωρίς επαρκή τεκμηρίωση
- Μη τήρηση των απαιτήσεων (χρονικών κλπ.) για την παροχή διευκρινίσεων προς τους υποψηφίους αναδόχους.
- Απόρριψη εύλογων αιτημάτων από τους υποψηφίους για πιθανές διευκρινίσεις/αλλαγές που διευκολύνουν την ανάπτυξη ανταγωνισμού, μη παροχή εύλογων παρατάσεων που αιτούνται υποψήφιοι προκειμένου να προχωρήσουν στην κατάθεση προσφοράς.
Τα ανωτέρω, μεταξύ άλλων, ελέγχονται από την ΕΥΔ ΠΨΗΜΕΤ σύμφωνα με τα οριζόμενα και προβλεπόμενα κατά τη φάση του προσυμβατικού ελέγχου και τυχόν παρατυπίες δύναται να οδηγήσουν σε ένα εύρος διορθωτικών ενεργειών, από δημοσιονομική διόρθωση έως και την αρνητική γνώμη της ΕΥΔ ΠΨΗΜΕΤ κατά τον προσυμβατικό έλεγχο που θα οδηγήσει είτε σε επαναπροκήρυξη του έργου είτε σε ανάκληση της απόφασης ένταξής του.
